SMART doelen formuleren

SMART doelen kan je stellen om je als persoon te ontwikkelen, om verbeteringen aan te brengen in je team of om je organisatie te laten groeien. Het gevaar is dat mensen de doelen vaak te vrijblijvend of vaag formuleren. Een doel moet altijd SMART geformuleerd zijn, maar wat is SMART, waarom is dit belangrijk en wanneer gebruik je dit?

Waar staat SMART voor?

SMART staat voor specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdsgebonden.

Specifiek

Omschrijf het doel zo concreet mogelijk. Geef bij specifiek aan wat je wil bereiken, wie erbij betrokken is, waar je het gaat doen, wanneer het gaat gebeuren, welke delen van de doelstelling essentieel zijn en waarom je dit doel wil bereiken. Natuurlijk moet je kijken welke punten van belang zijn bij jou te stellen doel.

Om te testen of je doel specifiek genoeg gesteld is, kan je aan iemand vragen hoe zij het doel opvatten en of dit overeenkomt met wat jij ermee bedoeld hebt. Als de opvatting van deze persoon en jouw voornemen niet overeenkomt, dan heb je het doel niet specifiek genoeg geformuleerd.

Een voorbeeld van een te algemeen doel is: ‘ik wil assertiever zijn’. Een voorbeeld van een specifiek doel is: ‘ik wil vaker ‘nee’ zeggen tegen klanten’.

Meetbaar

Bij SMART gestelde doelen gaat meetbaar over de aanwijsbare zichtbaarheid van het behaalde doel. Vaak wordt dit in percentages en getallen uitgedrukt, maar het is ook uit te drukken in ‘nieuw en oud’ gedrag.

Een voorbeeld van een in geld uitgedrukte doelstelling:
Fout: De omzet moet gaan stijgen
Goed: De omzet moet met 4% gaan stijgen.

Een voorbeeld van een in oud en nieuw gedrag uitgedrukte doelstelling:
Fout: Medewerkers werken veilig.
Goed: 95% van de medewerkers zetten bij harde geluiden tijdens werkzaamheden gehoorbescherming op.

Acceptabel

Als je een doel voor jezelf stelt zal je hier voldoende motivatie en acceptatie voor hebben, anders zou je het doel immers niet stellen. Het kan ook voorkomen dat je een doel stelt voor een groep mensen, zij zullen er wellicht minder motivatie voor hebben. Bij het behalen van een doel is draagvlak nodig, anders gaat er geen verandering plaatsvinden. Vraag aan mensen waar het doel voor geformuleerd wordt om input. Zo geef je hen inspraak en als ze zelf een doel formuleren zullen ze hier automatisch ook meer motivatie voor hebben. Vraag jezelf maar eens af: zet je je meer in voor een doel je je zelf hebt bedacht of voor een doel dat is op gelegd door een ander?

Het moet daarbij ook duidelijk zijn voor wie het doel is en wie wat moet doen om het doel te kunnen behalen.

Realistisch

Een doel moet haalbaar zijn. Daarnaast moet je erover nadenken of het doel te behalen is met de inspanningen die jij of het team ervoor kan doen. Als jij als doel stelt dat alle projecten binnen zeven dagen voltooid moeten zijn, maar je houdt geen rekening met het aantal mankracht, dan is dit doel niet realistisch. Een groter project zal meer mankracht nodig hebben dan een kleiner project. Houdt het doel dus realistisch, voor jezelf, maar ook voor anderen.

Tijdsgebonden

Een SMART doel heeft altijd een duidelijke begin en einddatum. Wanneer beginnen we? Wanneer zijn we klaar? Bij welk resultaat is het doel bereikt?

Voorbeelden van tijdsgebonden doelen:
Fout: ‘Ik wil meer omzet’.
Goed: ‘De winst moet volgend jaar met 10% gestegen zijn’.

Waarom SMART doelen formuleren?

Ondernemen is uitdagend. In het stellen van doelen kan je deze uitdaging ook vinden. Het is verstandig om je doelen SMART te stellen omdat dit concreet, duidelijk en bindend is. Dit zorgt ervoor dat de kans dat er ook echt wat terecht komt een stuk groter is. Een SMART doel is daarbij ook meteen duidelijk voor iedereen die het leest, er is geen twijfel mogelijk over wat het resultaat gaat zijn nadat het doel behaald is.

Hoe SMART doelen formuleren?

Wanneer je een doel SMART wil formuleren, moet je alle vijf de criteria samenvoegen om tot een SMART doel te komen. Het formuleren van een SMART doel kan je doen volgens de volgende vier stappen:

1. Bedenk wat je bereiken wil en schrijf dit voor jezelf op.
2. Doorloop de SMART criteria en beoordeel of deze aan alle criteria voldoet.
3. Vul je doel aan met criteria die het nog niet bezit.
4. Je doel is nu SMART! Maar, is hij ook inspirerend? Omschrijf je doel zo inspirerend mogelijk zodat je er energie van krijgt.

Voorbeelden van SMART doelen

We hebben bij iedere uitleg al een fout en goed voorbeeld gegeven per criteria, maar zullen ze nu gaan samenvoegen. We hebben een aantal SMART doelen geformuleerd die voldoen aan alle criteria:

• Op 1 januari 2020 is de omzet uit projecten met 5% gestegen ten opzichte van het jaar 2019.
• De klanttevredenheid op 16 januari 2019 is een 6,5. Over zes maanden is de klanttevredenheid een 8 of hoger.
• Elke week ga ik vijftien nieuwe klanten aantrekken.
• Door het inzetten op timemanagement ga ik in 2019 efficiënter met mijn tijd om, kom ik altijd mijn afspraken na en heb ik meer vrije tijd.

SMART doelen helpen je richting te geven aan de toekomst. Met alleen het formuleren van SMART doelen ben je er nog niet. Een SMART doel is namelijk een duidelijk en concreet geformuleerde wens, maar om deze wens in vervulling te laten gaan moet je er ook acties bij verzinnen. Hoe ga ik ervoor zorgen dat ik dit doel ga behalen?